Het had zo mooi geklonken.. Helende zang. Na jaren soebatten en voortmodderen op het psychische vlak, kreeg ik het onlangs in de schoot geworpen: vijf sessies helende zang, compleet met nazit en uitgebreide evaluatie. Mijn zanglerares, die ook sjamane is, bood me aan samen met haar de heilzame kracht van zang te verkennen. In plaats van zangoefeningen en vocale aanwijzingen, begeleidde ze me door een serie visualisaties en verklankingen, toegespitst op mijn specifieke psychische problemen.

Gezeten op een stoel met een zacht kussentje, stelde ik me voor hoe mijn kruin verbonden was met de zon, mijn lijf een veerkrachtige boom was, en mijn voeten geworteld waren in de aarde. Adem in.. adem uit.. Alle emoties die zich aandienden liet ik komen en gaan. Tot zover was het erg rustgevend en bemoedigend. Ik schreef een bladzijde in mijn schoolschrift “Helende Zang” vol met associaties: “Op zoek naar stilte. Stuiten. Schuiven. Mild. Smelten. Fijn zand. Genoegdoening. Vervlieging. Fantasma.” Met het daadwerkelijke verklanken werd het ineens een stuk minder luchtig. Ik kreeg de opdracht vrije geluiden te laten opborrelen en naar buiten te brengen. Ik humde, neuriede wat af, zonder precies te weten wat ik aan het verklanken was.

Toen het echter terug begon te grijpen op de concrete psychische problemen, die ik had genoemd in het voorgesprek, bleef ik er in. De klanken van zelfhaat, van walging, van zelfdestructie, namen het over brachten me in een toestand van ontreddering. Toen ik daarop de suggestie kreeg om “alles wat ik niet meer nodig had naar het transformatievuur diep in de aarde te sturen”, zag ik flitsen van mijn eigen lichaam, diep in de grond, met de grafsteen er bovenop. Ik voelde me willoos, gebroken, gegijzeld door de pijn.

Het duurde zeker drie weken voor ik weer een beetje de oude was. Mijn helende zanglerares bood me zeker troost en begrip, maar daarmee werd de aangewakkerde pijn niet minder. Dit was opnieuw een teleurstelling, een nieuwe kraal aan het snoer van gefaalde psychologische experimenten. Was het naïef van me geweest te hopen dat helende zang iets kon bereiken, waar voorheen cognitieve gedragstherapie, schemagerichte therapie en groepstherapie vooral averechts hadden gewerkt?

Toch heb ik nu geleerd wat níet werkt voor mij. Alle therapeutische ellende die ik heb ervaren komt eigenlijk neer op het te veel oprakelen van oude pijn. Er is een subtiel, maar cruciaal verschil tussen de pijn voelen, onder ogen zien, serieus nemen, en anderzijds de pijn opblazen, dramatiseren, ruim baan geven, en daarmee zelfs voeden. Een therapie dat die laatste effect sorteert, is niet alleen vreselijk om te ondergaan, maar voegt ook nog eens extra trauma toe.

Ondertussen gaan de zanglessen gewoon door. Gek genoeg blijk ik veel meer op te knappen van een half uur lekker zingen, dan van op zang gebaseerde therapie. De meest helende zang vind ik uiteindelijk in zang zelf. In zelf zingen, meezingen of genieten van andermans zang.

[Deze column werd 8 juni 2013 live voorgelezen voor MVS Radio, in het programma Lollipop, binnen de rubriek “Moedig voorwaarts!”]