Als ik zo doorga, zal ik waarschijnlijk de nagedachtenis ingaan als “die aardige jongen”. Misschien klinkt het wat aanmatigend of koket, maar vooral dat aardige zal waarachtiger weerklinken dan dat jongensachtige, ben ik bang.

In mijn veertigste levensjaar, heb ik het nog steeds niet geschopt tot volle volwassenheid. De sensatie dat je, eenmaal de veertig naderend, meer schijt schijnt te gaan krijgen aan wat anderen mensen van je vinden, is me nog steeds niet vertrouwd. Nog steeds maak ik me veel te druk over wat anderen misschien-wel-niet-van-me-zouden-kunnen-denken. Nog steeds ben ik angstig, probeer ik het anderen zo veel mogelijk naar de zin te maken. Tegen wil en dank modder ik voort, in aardigheid.

Natuurlijk heeft het ook voordelen. Ik ben dankbaar dat ik opgevoed ben met het credo van “wie goed doet, goed ontmoet”. Mijn katholieke achtergrond, die ik inmiddels vurig heb afgezworen, heeft me naast verwarring en frustratie, toch ook een basis gegeven die mild, empathisch en medemenselijk is. Of is dat juist de verdienste van mijn lieve ouders geweest? Vaak opent aardigheid deuren. Zo heb ik gemerkt dat ik, door mezelf te zijn, vrij makkelijk in een nieuwe groep kan aarden, dat mensen me over het algemeen mogen en ik zelden sociale conflicten of ruzie heb.

Toch is er een keerzijde, zo zwart als git. Aardigheid neigt namelijk akelig te gaan schuren als het ten koste gaat van eerlijkheid. Het is een twijfelachtige eer “te goed voor deze wereld” genoemd te worden of “te lief”. Vaak heb ik gelogen en bedrogen om maar niet onaardig gevonden te worden. Hoe aardig is dàt dan eigenlijk nog? Er was een tijd dat ik — jonge homo, nieuw in Amsterdam — letterlijk met jan en alleman meeging. Vond Jan van zeventig mij een lekker hapje? Natuurlijk was ik beleefd en ging met hem mee naar zijn hotelkamer, seks en al, hoewel ik hem eigenlijk niet eens zo aantrekkelijk vond.. Het was net zo oneerlijk tegenover hem als mezelf.

Willens en wetens heb ik mijn grenzen tot het uiterste laten overschrijden. Lange tijd was ik ook een magneet voor opdringerige en manipulatieve typjes, die onder het mom van vriendschap wel raad wisten met mijn tijd, energie en aandacht. Wilden ze een vinger, gaf ik meteen de hand erbij, waarop zij zonder veel moeite mijn arm meepakten.

Onlangs kreeg ik de bittere gevolgen van mijn eerdere aardigheid op mijn bordje. Geheel onverwacht dook een bekende van vroeger op, die me, nadat ik hem waagde te negeren, de huid volschold en nare verwijten maakte. Samen met een vriend bestookte hij me, ten overstaan van een groepje omstanders. Ik stond te trillen op mijn benen, liet hem razen, maar wist uiteindelijk trouw te blijven aan mezelf, ademde langzaam in.. en uit, en liet zijn haat langs me afglijden. Hoe onaangenaam het ook was, was ik achteraf blij dat ik het doorstaan had zonder toe te geven of me te verontschuldigen. Ik was, op zijn zachtst gezegd, hartgrondig onaardig bevonden, maar voelde me voor de verandering een keer niet schuldig, maar opgelucht.

In sommige situaties en bij sommige mensen lijkt het helaas beter om eerlijk te zijn dan aardig. Des te eerder, des te beter. Het is een simpele wijsheid, maar een harde les voor mij om te leren..

[Deze tekst werd voorgelezen op zaterdag 12 september 2015 binnen aflevering 26 van het radioprogramma Kulti Kulti (in de rubriek “Moedig Voorwaarts”)]