Mijn hoofd maakt overuren, mijn hart voelt zwaar en een gevoel van moedeloosheid heeft zich over me uitgestort sinds ik de documentaire “Leaving Neverland” heb gezien. Ja, ik ben een bewonderaar en fan van Michael Jackson. Ja, de man heeft me van jongs af aan geïnspireerd, niet alleen door zijn geniale muziek en video’s, maar ook door wie hij was, of wie ik dacht dat hij was: een uiterst sensitieve ziel, nederig, gul en begaan met de wereld, en een rolmodel voor alle buitenbeentjes.

Het is niet de eerste keer dat ik overvallen ben door twijfel. In 1993, toen Michael Jackson beschuldigd werd van seksueel misbruik door Jordy Chandler, moest ik tot mijn spijt bekennen dat, als ik echt heel eerlijk was, ik niet honderd procent kon uitsluiten dat Michael Jackson meer dan platonische contacten had met de vele jonge jongens in zijn leven. Ik was er immers niet bij, en ik kon me, als puberende middelbare scholier, toch ergens ook indenken dat er misschien iets vanuit seksuele spanning was gebeurd wat eigenlijk niet had mogen gebeuren. Des ondanks huldigde ik het standpunt dat iemand onschuldig is totdat het tegendeel onomstotelijk is bewezen.

In 2005 was het opnieuw hommeles, en werd Michael Jackson voor het gerecht gesleept in de zaak van Gavin Arvizo. Nagelbijtend en kettingrokend wachtte ik voor de buis het vonnis af, en was half opgelucht, half verbaasd toen hij, tegen de voorspellingen van de media in, op alle 14 gronden vrij werd gesproken. Toen ik jaren later de verslagen van de rechtzaak las, vielen me de schellen van de ogen: schimmige tijdlijnen, onbetrouwbare verklaringen en bovenal geen greintje bewijs. De geruchten rond Michael Jacksons pedofiele neigingen verstomden echter daarna  nooit meer, en zijn imago en carrière werden nooit meer wat ze waren geweest.

10 jaar na Jacksons overlijden, is er nu dus de 4 uur durende docu “Leaving Neverland”, waarin regisseur Dan Reed twee volwassen mannen hun verhaal laat doen over hoe ze ingepalmd, gegroomd en vervolgens seksueel misbruikt zouden zijn door de King of Pop. Gewapend met een pot thee en gebakken eieren, liet ik alles over me heen komen.

“Het is met Leaving Neverland heel simpel: er zijn critici van de film, en er zijn mensen die de film gezien hebben,” aldus 3voor12’s Atze de Vrieze op de site van de VPRO, die met trots de documentaire aankondigde. Ik was op het ergste voorbereid, maar bleek uiteindelijk onder allebei de categorieën te vallen. Ja, ik heb het gezien, en ja, ik kan niet anders dan toch ook zeer kritisch zijn.

De film is eenzijdig, past geen wederhoor toe, en levert geen verlossend bewijs. Alles is van horen zeggen, en niks daarvan wordt gestaafd. De vormgeving is sober, de montage langdradig en repetitief. De steeds terugkerende droneshots hebben een hypnotiserend effect. De fan in mij dacht nog: als je een leugen maar lang genoeg herhaalt, beginnen mensen er vanzelf in te geloven..

In de getuigenissen van Robson en Safechuck zie en voel ik warmte, verlangen en veel pijn. Het overweldigende effect van Michael Jacksons roem, de bijzondere aandacht die ze van hem  kregen, en de frustratie nadat de jongens door hem afgedankt of ingeruild werden, lijken mij zeer authentiek. Toch hapert mijn empathie bij de verhalen over het misbruik. Het is niet dat ik het idee heb dat ze glashard liegen, maar ik voel er tot mijn schrik weinig bij, hoezeer ik ook met ze te doen heb.

Ik voel me daarnaast gehinderd door feiten. Het feit dat de FBI Michael Jackson 10 jaar lang grondig heeft onderzocht, inclusief invallen op diens landgoed, en nooit ook maar iets belastends heeft gevonden, grijp ik aan om sceptisch te zijn. Het feit dat Robson en Safechuck verschillende keren onder ede hebben gelogen, en Robson onlangs nog binnen korte tijd 4 keer zijn verhaal heeft veranderd, zie ik ergens als een aanwijzing van ongeloofwaardigheid. Wat betreft hun motieven om naar buiten te treden met hun beschuldigingen, vind ik het dubieus dat zij en de regisseur verzwijgen dat ze een hoger beroep afwachten waar ze honderden miljoenen dollars rijker van hopen te worden. En zo is er nog meer en meer.

De #metoo-beweging predikt de morele keuze om slachtoffers altijd te geloven. Ik schaam me dat ik dat in dit geval niet kan doen. Serieus nemen doe ik ze zeker, maar verder kom ik niet. Hoe hypocriet ben ik, dat ik de verhalen over Jimmy Savile wel neig te geloven, en die over Michael Jackson niet volledig? Hoe selectief ben ik, als ik muziek uitzoek voor mijn radioshow, dat ik David Bowie (die seks met minderjarigen schijnt te hebben gehad en beschuldigd is van verkrachting) wel draai, en een veelbelovende, maar puur via social media gecancelde act als PWR BTTM niet draai? Hoe bevooroordeeld ben ik als ik rationaliseer dat de 60+ en 80+ beschuldigingen richting Bill Cosby en Harvey Weinstein zwaarder wegen dan die paar richting Michael Jackson? Hoe paranoïde ben ik dat ik vraagtekens zet bij de beweegredenen van Oprah Winfrey, die nu publiekelijk Michael Jackson aan de schandpaal nagelt, maar opvallend stil is over haar grote vrienden Cosby en Weinstein?

Diep van binnen strijden mijn gevoel en mijn verstand met elkaar. Ik ben er niet uit of en hoe ik nog iemand op diens mooie blauwe, groene of bruine ogen kan geloven.

[Deze tekst werd zaterdag 9 maart 2019 voorgelezen in het kader van de rubriek “Moedig Voorwaarts” binnen aflevering 68 van het radioprogramma Kulti Kulti]